Gustaríache colaborar neste proxecto?
Título: Cancioneiro Galego Serodio
Gravación, compilación e transcrición de textos: Xabier Díaz
Coordinación: Alicia Arias
Comunicación: Lara Lozano
Edición de texto: Noemi Basanta
Fotografía da portada e contraportada: Nébeda Piñeiro
Retoque fotográfico: Nébeda Piñeiro e Carlos Abal
Edición e masterización de audio: Tomás Ajeitos
Deseño editorial e maquetación: Andavira Editora
Impresión e encadernación: Tórculo
ISBN: 978-84-09-69084-8
Depósito Legal: C 53-2025
Unha viaxe polo país das mil muiñeiras
Despois de catro décadas de ollada e atención ás músicas e líricas dun pobo, este cancioneiro é una pequena pinga no tempo, sen lugar a dúbida. Chamámoslle “serodio” xa que o seu ámbito temporal pon o foco no último cuarto do pasado século e apenas as primeiras décadas deste que nos toca transitar, mais non por iso ten menos interese ou valor e mesmo trae descubertas e apuntes aos que non se lles tiña prestado atención, por difícil que poida parecer. Como ben sabemos, o corpus do cancioneiro dun país cantor e lírico por excelencia coma o noso, viaxou na memoria de miles de mulleres, xeración tras xeración ao longo do tempo, sen que poidamos atrevernos a datar o momento iniciático de tan fabulosa viaxe.
Este é un traballo que abrangue o total do territorio galego, as catro provincias, e mesmo os territorios arraianos. Xorde, por unha parte, da viaxe dun mozo de vinte anos que comenza a facer traballos de campo como ese amador, folclorista, curioso e afeccionado polo noso folclore que aínda segue a ser. Ademais, tamén contribúe a revalorizar a música e baile que dura ata os nosos días.
A transcrición dos textos líricos das case cincocentas entrevistas que foron realizadas ao longo de trinta anos de camiño, vén adornada de anécdotas, sorpresas, e fantásticas historias das propias informantes, protagonistas tamén das fotos, e dunha morea de audios orixinais das compilacións, que redimensionan o concepto de cancioneiro, dándolle una dimensión próxima á experiencia que vivín en primeira persoa.
Estou feliz de poder compartir con vós esta viaxe pola terra as mil muiñeiras, Xabier.
Viva o Candedo que ten-e
os camiños hacia o norte,
vivan as mozas solteiras
que os pasean de noite!
Mociños os do torreiro,
ídevos quedar en branco;
vós queredes bailar moito
e eu non quero tocar tanto.
Mociños os do Candedo,
que hai festa ben o sabedes;
mociños os do Candedo,
vinde a ela se queredes.
Eu caseime cun velliño,
nin que non houbera homes,
e agora o demo do vello
nin sequera á cama sobe.
María, ti e-lo demo,
sempre me estás atontando;
ou no río ou na fonte,
sempre te encontro lavando.
Se queres que vaia e veña,
meniña ó teu lugar,
has de prender a cadela
que non fai senón ladrar.
Baila ben e bota fóra,
que tamén queren bailar
os mozos que están de moda.
De Liñares a Baíste,
de Baíste a Rubillón,
pasean os meus amores
aínda que me digan que non.
Cando cheguemos ó monte
as dúas xuntas co carro,
botarémoslle unha ronda
sentadas no cabezallo.
Teño unha carta no seo
e ben sei quen ma mandou:
miña nai da miña vida,
que lonxe de ti estou.
Nuestra Señora me axude
a pasar o mar de Vigo
e, despois da mar pasada,
Nosa Señora, comigo.
En Beariz sae o sol,
e na Forxa sae a luna,
e no lugar do Candedo
unha estrela que me alumbra.
Teño unha herba na horta
que che bota polo pé,
así che ha pasar a ti
por decir o que non é.
Miña soghra, cando berra,
ponse no medio da casa.
E dime: «bota fóra»,
e eu digo: «ten mala traza».
Naquela ventana hai luz,
será que se están deitando?
Pobriña, triste de min,
por estas rúas rondando.
San Antoniño querido,
casamenteiro das vellas,
porque non casas as mozas?
Que mal che fixeron elas
O muíño, troula, troula,
e a auga faino troular,
e as mociñas de agora
rabean por se casar.
Rosiña, andas descalza,
Rosiña, porque queres;
que a casa do zapateiro,
Rosiña, ben a sabedes.
Non queiras o amor ferreiro,
que o queiman as muxicas;
busca o amor carpinteiro,
que che fai cousas bonitas.
Ábrete, caixa cerrada,
que che quero ver o medio:
dixéronme que eras falso,
agora si que cho creo.
Miña soghra á forradeira:
do que non pode gastar,
inda ten o unto todo
do porco que ha de matar.
Miña soghra é o demo,
heina de facer rabiar;
non lle hei casar co fillo,
non llo hei deixar casar.
Muiñeiriña tocada,
para ti, meu queridiño,
ha de ser repenicada.
Beariz
Agora que sale, sale,
agora que vai salir;
agora que sale, sale
a primavera de abril.
Esta noite vai de lúa,
esta noite, lúa vai;
esta noite vai de lúa
para coller e sementar.
Esta si que che vai boa,
esta si que boa vai;
esta si que che vai boa
á porta da túa nai.
Se queredes que vos cante,
tendes que me dar diñeiro,
que esta miña gargantiña
non ma fixo un carpinteiro.
As nenas de Vilanova
din que non beben viño
e, por debaixo da saia,
levan un xerro escondido.
Vaite amodo, vaite amodo,
río da ponte troiteira,
vaite amodo, vaite amodo,
non leves tanta carreira.
Ai de min que non me vou-e,
como me hei de marchar-e,
darredor de quen estou-e!
Séntate aquí, miña prima,
ti nunha pedra, eu noutra,
e falaremos as dúas
da nosa fortuna pouca.
E non cansan de bailar,
e a culpa témola nós
non lles parar de tocar.
Heicho de dar, queridiño,
heicho de dar que o teño,
heicho de dar, queridiño,
o anillo do meu dedo.
Esta muiñeira nova,
esta nova muiñeira,
esta muiñeira nova
tróughena eu da ribeira.
Baila ben e bota fóra,
que tamén queren bailar
tódolos que están de roda.
Moi ben o saben bailar:
deben de traer consigo
a cinta de namorar.
A cinta de namorar,
a cinta namoradeira,
tráioa na faltriqueira.
Toca, miña pandeireta,
senón heite de partir-e,
que me custáche-los cartos,
axúdame a divertir-e.
Non póña-lo pé no medio,
nin o brazo no pescozo;
anque che son moreniña,
non son para ti, gharboso.
A muller que capa os homes
queda no camnpo de Noia.
Fuxide, homes, fuxide,
que aí vos vén a capadora.