Pandeireteiras da Alén
Xirazga

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense) 

• Lugar: Local Veciñal de Doade 

• Data: 1 de outubro de 2011 

• Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén 

• Xénero: Muiñeira 

• Gravado por: Ollo de Vidro 

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil Ramos, Alsira Gil  Ramos e Ólida Diz Ramos (90 anos, 90 anos e 85 anos) 

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores. Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza. 

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl...

Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón. 

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando “Baila aquí, baila aquí mi morena” e tantas outras.... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros. Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance “Eran dos enamorados que se querían”. 

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco,  aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea. 

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música. 

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Aires de La Habana,
Aires del querer,
Aires de La Habana
para no volver. 

Para no volver,
para no volver.
Aires de La Habana
Aires del querer. 

Axudame, axudame,
dádeme unha axudiña.
Que eu non me podo axudar
desta miña gharghantiña.

Aires de La Habana,
Aires del querer,
Aires de La Habana
para no volver.

Para no volver,
para no volver.
Aires de La Habana
Aires del querer.

Aghora non canto máis
Que se me acabou a ghracia
E aquela pouca que teño
Quéroa levar para a casa.

Lévoa para a miña casa
ai lalalala
ai lalalala
ai lalalalala.

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense) 

• Lugar: Local Veciñal de Doade 

• Data: 1 de outubro de 2011 

• Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén 

• Xénero: Xota 

• Gravado por: Ollo de Vidro 

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil, Alsira Gil e Ólida Diz (90 anos, 90 anos e 85 anos) 

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores. 

Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza. 

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl... 

Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón. 

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando “Baila aquí, baila aquí mi morena” e tantas outras.... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros. 

Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance “Eran dos enamorados que se querían”. 

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco,  aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea. 

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Hoxe aquí, que toquen coma antes, só están Orosia, Alsira e Ólida. É un pracer oílas tocar e cantar. Elas son o noso tesouro inmaterial que queremos conservar e transmitir. 

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Baila aquí, baila aquí mi morena,
baila aquí que no hay polvo ni arena.
Aquí ni hay polvo ni arena ni hay nada,
baila aquí, baila aquí resalada.

Se che non estuvera rouca,
se che pudera cantar...
lugharciño da Cavada
había de resonar.

Baila aquí, baila aquí mi morena,
baila aquí que no hay polvo ni arena.
Aquí ni hay polvo ni arena ni hay nada,
baila aquí, baila aquí resalada.

Quien me diera tener
la gharghantilla de un ghallo,
las plumas de un rousinol
para cantar neste barrio.

Baila aquí, baila aquí mi morena,
baila aquí que no hay polvo ni arena.
Aquí ni hay polvo ni arena ni hay nada,
baila aquí, baila aquí resalada.

I-ayúdame compañera,
i-a dibughar esta rosa,
que yo solita no puedo
dibugharla tan hermosa.

Baila aquí, baila aquí mi morena,
baila aquí que no hay polvo ni arena.
Aquí ni hay polvo ni arena ni hay nada,
baila aquí, baila aquí resalada.

La despedida voy dando,
la despedida voy dando.
Ay,qué despedida aleghre,
que me despido cantando.

Baila aquí, baila aquí mi morena,
baila aquí que no hay polvo ni arena.
Aquí ni hay polvo ni arena ni hay nada,
baila aquí, baila aquí resalada.

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense) 

• Lugar: Local Veciñal de Doade 

• Data: 1 de outubro de 2011 

• Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén

• Xénero: Romance

• Gravado por: Ollo de Vidro

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil Ramos, Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos (90 anos, 90 anos e 85 anos)

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores. 

Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza.

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl...

Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón.

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando “Baila aquí, baila aquí mi morena” e tantas outras.... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros.

Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance “Eran dos enamorados que se querían”.

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco,  aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea.

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Hoxe aquí, que toquen coma antes, só están Orosia, Alsira e Ólida. É un pracer oílas tocar e cantar. Elas son o noso tesouro inmaterial que queremos conservar e transmitir.

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Eran dos enamorados que se querían.
Había siete años que pretendían.
Ella lo amaba, ella lo amaba.
Él era un ghran tunante que la enghañaba, que la enghañaba.

El día de su santo le reghaló
un corte de vestido de ghran valor.
-Dime Juan lo que te pasa que estás muy triste.
-A mí lo que me pasa ya te lo dije:
que no te quiero, que tengo otra,
que mis ojos han visto otra más hermosa, otra más hermosa. 

Lolita al oír esto se desmayó.
Juan estaba a su lado, de allí marchó.
Bajó su madre, su madre anciana,
La cogió por un brazo la llevó a cama, la llevó a cama.

-¡Ay, que noche está tan buena! ¡Cuántas estrellas!
Abre la ventana, madre, que quiero verlas.
-No, hija mía, que estás malita
y el aire de la noche te perjudica, te perjudica.

-Cierre la ventana, madre, venga a mi lado
que antes de morir quiero darle un recado:
si viene Juan a verme después de muerta
no dejará que pase de aquella puerta.
Y si pasara, y si pasara,
no dejará que bese mi linda cara, mi linda cara.

A las dos de la tarde fue el entierro.
Juan estaba en la puerta, pasó adentro.
Y a la tumba de Lola ramos y flores.
Y un letrero que dice muerta de amores, muerta de amores.
Y a la tumba de Lola ramos y flores, ramos y flores. 

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense)

• Lugar: Local Veciñal de Doade

• Data: 1 de outubro de 2011

• Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén

• Xénero: Xota

• Gravado por: Ollo de Vidro

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil Ramos, Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos (90 anos, 90 anos e 85 anos)

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores.

Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza.

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl... Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón.

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando "Baila aquí, baila aquí mi morena" e tantas outras... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros.

Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance "Eran dos enamorados que se querian".

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco, aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea.

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Hoxe aquí, que toquen coma antes, só están Orosia, Alsira e Ólida. É un pracer oílas tocar e cantar. Elas son o noso tesouro inmaterial que queremos conservar e transmitir. 

Pandeireteiros O Tear de Llerena 

A Asociación Cultural para a Recolleita e Difusión da Música Tradicional Galega O Tear de Llerena nace na cidade de Pontevedra no ano 2000 co obxectivo primeiro de dar a coñecer a bagaxe cultural da sociedade tradicional galega á Galiza de hoxe.

O grupo de Pandeireteiros O Tear de Llerena xurde no berce da nomeada Asociación como formación estable dende o ano 2001. A traverso dela van dando a coñecer parte do importante Arquivo de Tradición Oral que se vai confeccionando dentro da Asociación desde a súa creación.

No ano 2005, os Pandeireteiros d’O Tear de Llerena editarán a súa primeira gravación de estudo, titulada “...a Jennifer...” (Edicións Falcatruada, 2005). Inclúe seis temas nos que a verdadeira protagonista é a voz –masculina neste caso-, acompañada de pandeiretas, latón, tixola, gaita e mesmo zanfona. Contén fundamentalmente cantares para o baile, agarrados ou soltos, extraídos todos eles do propio Arquivo do grupo, e procedentes de diversas zonas da Galiza coma Beariz (Ourense), O Morrazo, Mondariz ou Terra de Montes (Pontevedra).

Dende a súa formación, o grupo ten levado estas músicas por moi diversos lugares, tanto no seu entorno máis inmediato (Feira Franca de Pontevedra...) coma en diversos lugares da xeografía galega (Festa das Letras n’A Coruña, Noite Meiga en Ribadavia...) e mesmo fóra dela (L burro i l gueiteiro en Miranda do Douro -Portugal-; Festival Toxos e Xestas en Barcelona...). 

Os pandeireteiros do Tear de Llerena son: 

• Marcelo González: Voz, pandeireta, tixola, bombo. 

• Xandre Outeiro: Voz, pandeireta, zanfona. 

• Xito Outeiro: Voz, pandeireta, latón, tamboril. 

• Guillerme Ignacio: Voz, pandeireta, gaita de fol. 

• Miguel Sotelo: Voz, pandeireta, caixa.

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Arriba pola Portela,
miña real camarada.
Arriba pola Portela que polo camiño hai lama.

Esta noche por mi gusto
no he de dormir en cama
que la tengo de rondar
de la noche a la mañana.

Para cantar y bailar
soy como la primavera.
Pero para trabajar
tengo muy mala manera.

O pandeiro e mailas cunchas
María, miña María,
O pandeiro e mailas cunchas
Quitan a malencolía. 

Axudame se querés,
axudame se querés.
Sabe Dios d’hoxe nun ano
se me aquí axudarés.

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense)

• Lugar: Local Veciñal de Doade

• Data: 1 de outubro de 2011

• Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén

• Xénero: Muiñeira

• Gravado por: Ollo de Vidro

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil Ramos, Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos (90 anos, 90 anos e 85 anos)

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores.

Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza.

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl... Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón.

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando "Baila aquí, baila aquí mi morena" e tantas outras... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros.

Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance "Eran dos enamorados que se querian". 

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco, aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea.

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Hoxe aquí, que toquen coma antes, só están Orosia, Alsira e Ólida. É un pracer oílas tocar e cantar. Elas son o noso tesouro inmaterial que queremos conservar e transmitir.

Pandeireteiros O Tear de Llerena 

A Asociación Cultural para a Recolleita e Difusión da Música Tradicional Galega O Tear de Llerena nace na cidade de Pontevedra no ano 2000 co obxectivo primeiro de dar a coñecer a bagaxe cultural da sociedade tradicional galega á Galiza de hoxe.

O grupo de Pandeireteiros O Tear de Llerena xurde no berce da nomeada Asociación como formación estable dende o ano 2001. A traverso dela van dando a coñecer parte do importante Arquivo de Tradición Oral que se vai confeccionando dentro da Asociación desde a súa creación.

No ano 2005, os Pandeireteiros d’O Tear de Llerena editarán a súa primeira gravación de estudo, titulada “...a Jennifer...” (Edicións Falcatruada, 2005). Inclúe seis temas nos que a verdadeira protagonista é a voz –masculina neste caso-, acompañada de pandeiretas, latón, tixola, gaita e mesmo zanfona. Contén fundamentalmente cantares para o baile, agarrados ou soltos, extraídos todos eles do propio Arquivo do grupo, e procedentes de diversas zonas da Galiza coma Beariz (Ourense), O Morrazo, Mondariz ou Terra de Montes (Pontevedra).

Dende a súa formación, o grupo ten levado estas músicas por moi diversos lugares, tanto no seu entorno máis inmediato (Feira Franca de Pontevedra...) coma en diversos lugares da xeografía galega (Festa das Letras n’A Coruña, Noite Meiga en Ribadavia...) e mesmo fóra dela (L burro i l gueiteiro en Miranda do Douro -Portugal-; Festival Toxos e Xestas en Barcelona...). 

Os pandeireteiros do Tear de Llerena son: 

• Marcelo González: Voz, pandeireta, tixola, bombo. 

• Xandre Outeiro: Voz, pandeireta, zanfona. 

• Xito Outeiro: Voz, pandeireta, latón, tamboril. 

• Guillerme Ignacio: Voz, pandeireta, gaita de fol. 

• Miguel Sotelo: Voz, pandeireta, caixa.

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Esta muiñeira nova,
Esta nova muiñeira.
Esta muiñeira nova
Tróughena eu da Ribeira.

Non che podo que estou rouca,
Non che podo que estou rouca.
Que che durmín no muíño
Esta noite a mai-la outra.

Fun ó Muíño de Baixo
E volvín polo de Riba.
O de Baixo ten ferrollo
E o de Riba caravilla.

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense)

• Lugar: Local Veciñal de Doade

• Data: 1 de outubro de 2011 Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén

• Xénero: Pasodobre

• Gravado por: Ollo de Vidro

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil Ramos, Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos (90 anos, 90 anos e 85 anos)

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores.

Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza.

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl... Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón.

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando "Baila aquí, baila aquí mi morena" e tantas outras... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros.

Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance "Eran dos enamorados que se querian". 

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco, aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea.

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Hoxe aquí, que toquen coma antes, só están Orosia, Alsira e Ólida. É un pracer oílas tocar e cantar. Elas son o noso tesouro inmaterial que queremos conservar e transmitir.

Pandeireteiros O Tear de Llerena 

A Asociación Cultural para a Recolleita e Difusión da Música Tradicional Galega O Tear de Llerena nace na cidade de Pontevedra no ano 2000 co obxectivo primeiro de dar a coñecer a bagaxe cultural da sociedade tradicional galega á Galiza de hoxe.

O grupo de Pandeireteiros O Tear de Llerena xurde no berce da nomeada Asociación como formación estable dende o ano 2001. A traverso dela van dando a coñecer parte do importante Arquivo de Tradición Oral que se vai confeccionando dentro da Asociación desde a súa creación.

No ano 2005, os Pandeireteiros d’O Tear de Llerena editarán a súa primeira gravación de estudo, titulada “...a Jennifer...” (Edicións Falcatruada, 2005). Inclúe seis temas nos que a verdadeira protagonista é a voz –masculina neste caso-, acompañada de pandeiretas, latón, tixola, gaita e mesmo zanfona. Contén fundamentalmente cantares para o baile, agarrados ou soltos, extraídos todos eles do propio Arquivo do grupo, e procedentes de diversas zonas da Galiza coma Beariz (Ourense), O Morrazo, Mondariz ou Terra de Montes (Pontevedra).

Dende a súa formación, o grupo ten levado estas músicas por moi diversos lugares, tanto no seu entorno máis inmediato (Feira Franca de Pontevedra...) coma en diversos lugares da xeografía galega (Festa das Letras n’A Coruña, Noite Meiga en Ribadavia...) e mesmo fóra dela (L burro i l gueiteiro en Miranda do Douro -Portugal-; Festival Toxos e Xestas en Barcelona...). 

Os pandeireteiros do Tear de Llerena son: 

• Marcelo González: Voz, pandeireta, tixola, bombo. 

• Xandre Outeiro: Voz, pandeireta, zanfona. 

• Xito Outeiro: Voz, pandeireta, latón, tamboril. 

• Guillerme Ignacio: Voz, pandeireta, gaita de fol. 

• Miguel Sotelo: Voz, pandeireta, caixa.

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Concha del alma, vámonos
a la alameda y allí nos
dieron de puñaladas.
Coge la manta y vámonos.

Miña garghantiña rouca,
miña garghantiña rouca,
heite de levar á feira,
heite de trocar por outra.
Ai, ai,
Heite de trocar por outra

D’onde son, d’onde serán?
D’onde serán, d’onde serán?
Dese lughar de Xirargha,
daquela terriña chan.

Una despedida sola,
una sola despedida.
Una despedida sola
para ti bien de mi vida.

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán

• Polafía: Xirazga-Beariz (Ourense)

• Lugar: Local Veciñal de Doade

• Data: 1 de outubro de 2011

• Informante/Intérprete: Pandeireteiras da Alén

• Xénero: Sen especificar

• Gravado por: Ollo de Vidro

• Editado por: e~xenio

Texto de presentación

Orosia Gil Ramos, Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos (90 anos, 90 anos e 85 anos)

Dos seis lugares da parroquia de Xirazga sempre destacou o lugar da Alén pola sona do ter moi bos tocadores, cantadores e bailadores.

Noutro tempo, en que na Alén había un cento de veciños, era frecuente oír os seus cantares cando volvían cos carros cargados de toxo, de centeo ou de herba seca polo Casteliño abaixo. Gardamos na memoria aqueles seráns na eira da Alén, ou no Santo Domingo, ou na carballeira do Cotapereira..., nos que nos regalaron a todos a súa beleza.

Orosia, Alsira, Ólida, Celsa, Sara, Aurelio, Adelia, Odilo, Manolo e tamén Eliseo, Raúl... Os Xiles, "os Xilotes", os fillos do tío Bautista, Eliseo e Orosia, naceron cun aquel especial. Criados ao calor da fragua, afeitos a mazar no ferro, fortes e mais sempre co sorriso na cara e a alegría no corazón.

Lembramos a fermosura da voz de Eliseo cantando "Aires de la Habana", lembrámolo cantando "Baila aquí, baila aquí mi morena" e tantas outras... lembrámolo tamén bailando coa súa muller Celsa. Os pés sempre flotando no aire, marabillosamente lixeiros.

Orosia segue sorríndonos, abrazándonos, abríndonos a porta da súa casa na Alén. Orosia segue emocionándonos cando desde a súa solaina nos canta o romance "Eran dos enamorados que se querian". 

Alsira, tamén é dos Xilotes, non o nega. Debaixo do corredor da súa casa hai un banco, aos veciños préstanos moito sentarse alí ao abrigo a falar con ela dos seus recordos da vida. A pandeireta está enriba, na casa, sempre pronta, e na súa memoria garda as coplas que sempre cantou nas festas da aldea.

O xeito de tocar dos da Alén é distinto ao do resto dos lugares. “Nós dámoslle outra volta” dinos Ólida. Con Ólida aprenderon moitos máis novos a tocar. A súa sobriña Ana, e a filla de Ana, Pauliña, herdaron dela a voz e o amor pola nosa música.

Hoxe aquí, que toquen coma antes, só están Orosia, Alsira e Ólida. É un pracer oílas tocar e cantar. Elas son o noso tesouro inmaterial que queremos conservar e transmitir.

Pandeireteiros O Tear de Llerena 

A Asociación Cultural para a Recolleita e Difusión da Música Tradicional Galega O Tear de Llerena nace na cidade de Pontevedra no ano 2000 co obxectivo primeiro de dar a coñecer a bagaxe cultural da sociedade tradicional galega á Galiza de hoxe.

O grupo de Pandeireteiros O Tear de Llerena xurde no berce da nomeada Asociación como formación estable dende o ano 2001. A traverso dela van dando a coñecer parte do importante Arquivo de Tradición Oral que se vai confeccionando dentro da Asociación desde a súa creación.

No ano 2005, os Pandeireteiros d’O Tear de Llerena editarán a súa primeira gravación de estudo, titulada “...a Jennifer...” (Edicións Falcatruada, 2005). Inclúe seis temas nos que a verdadeira protagonista é a voz –masculina neste caso-, acompañada de pandeiretas, latón, tixola, gaita e mesmo zanfona. Contén fundamentalmente cantares para o baile, agarrados ou soltos, extraídos todos eles do propio Arquivo do grupo, e procedentes de diversas zonas da Galiza coma Beariz (Ourense), O Morrazo, Mondariz ou Terra de Montes (Pontevedra).

Dende a súa formación, o grupo ten levado estas músicas por moi diversos lugares, tanto no seu entorno máis inmediato (Feira Franca de Pontevedra...) coma en diversos lugares da xeografía galega (Festa das Letras n’A Coruña, Noite Meiga en Ribadavia...) e mesmo fóra dela (L burro i l gueiteiro en Miranda do Douro -Portugal-; Festival Toxos e Xestas en Barcelona...). 

Os pandeireteiros do Tear de Llerena son: 

• Marcelo González: Voz, pandeireta, tixola, bombo. 

• Xandre Outeiro: Voz, pandeireta, zanfona. 

• Xito Outeiro: Voz, pandeireta, latón, tamboril. 

• Guillerme Ignacio: Voz, pandeireta, gaita de fol. 

• Miguel Sotelo: Voz, pandeireta, caixa.

[Texto de Marisa Guerra Cañizo, Ana Guerra Cañizo e Poldo Cañizo Durán]

Texto transcrito

Pirindenghes nas orellas
tamén os leva o meu can.
Cando vai atrás da lebre
vai mirando se lle can.

Carretera de Xirarga,
as silveiras botan flores.
Por aquela carretera
pasean os meus amores. 

Heiche de dar viño tinto,
por riba pan balorento.
Non me sígha-las pasadas
mira que perde-lo tempo. 

Písalle a punta do pé,
písalle a punta do pé.
Anque lla pises e pises,
ela para ti non é.

María si fueras rosa
te llevaba en el sombrero.
Pero como eres María
en el corazón te llevo. 

Xirarguiña para cantar,
Xirarguiña para cantar.
Anque non cantan moi alto
sábeno adoneirar.

Autor/a da transcrición: Poldo Cañizo Durán