Gustaríache colaborar neste proxecto?
Julio Durán Sieiro, nado en Cerdedo o 3 de outubro de 1927, músico de referencia da zona de Cerdedo e da Terra de Montes, pola súa memoria e os seus coñecementos musicais e un dos pilares fundamentais para a elaboración do libro As bandas de música de Cerdedo do autor Manuel Campos Toimil. Fillo de solteira de Luzdivina Durán Sieiro (1903), unha das irmás maiores de Valentín (08.05.1914) e de José, Cheché (22.03.1920).
Músico de solfa, emigrante retornado, viveu toda a súa vida da música. Comezou novo da man do seu avó José María Durán. O seu primeiro instrumento foi o clarinete aínda que posteriormente tamén tocaría o saxofón ou a gaita entre outros instrumentos.
O primeiro mestre que tivo sen ser familiar fora Francisco Cerdeira Gil, onde se estreou coma músico na banda que dirixía con 12 anos. O clarinete fora mercado por 10 pesos ao música Arximiro González. Posteriormente montaría un pequeno grupo cos seus tíos Valentín e Cheché. Así o deixou recollido Campos no libro das bandas de música:
Pero Valentín tamén foi un bo gaiteiro. De feito, xunto co seu irmán Xosé e mailo seu sobriño Xulio impulsaron un grupo de gaitas‐charanga tradicional no que tamén participaron os músicos da Banda de Cerdedo Xosé María Sieiro co bombo, Arturo Sieiro co clarinete e David Paz coa caixa. Antonio Vidal foi outro bombeiro desta agrupación que nunca estivo relacionado coas bandas cerdedenses.
Ramón José Lavandeira Limeres prestáballe o punteiro para que Julio practicase, e así facía cando tiña que ir ao monte a levar as vacas. Nunha das entrevistas realizadas polo ano 2016, Julio comentounos o inicio desta pequena agrupación. As bandas de músicas eran mol populares naquela época e o que facía falta eran gaiteiros, é por iso que se xuntaron e mercaron as gaitas en Pontevedra, no taller de Poceiro. O grupo que tiveron era unha novidade: dúas gaitas, clarinete, saxofón... Aproveitaron para tocar cos instrumentos de banda e de vez en cando incorporaban as gaitas para que fora algo diferente, tamén dependía do ritmo e do tipo de pezas que interpretaban.
En Venezuela seguiu exercendo de músico ademáis de rematar os estudos de oboe e frauta no conservatorio de Caracas.
A continuación, poderedes ver algúns dos métodos que aínda se conservan. Os métodos de frauta, clarinete e oboe foron publicados baixo o selo de Ricordi. No de frauta aínda se pode ler onde foi mercador: El palacio de la música - Caracas, Venezuela.
Formou parte da Banda Marcial de Caracas durante 15 anos ademáis de tocar nun cabaret acompañando co saxofón os shows. Ademáis pasos tempadas no Brasil (San Paulo, Río de Janeiro e Santos).
Pero a súa aventura musical non remata aqui:
Foi así que tocou en varias ocasións no circo dos irmáns Aragón, e con eles ata fixo algunha actuación televisada. Mesmo se lembra de ver a un pequeno Emilio Aragón aprendendo a andar por entre os artistas.
Outras das orquestras nas que participou foron a Orquesta Villar y sus Tropicales (na década do 1960), a Orquesta Atlántico, a Orquesta Copacabana e a Orquesta Casablanca. E como xa fixeran en Cerdedo, Xulio e mailos seus tíos formaron unha agrupación de gaitas que actuaba en moitas das festas e romarías que organiza‐ ban os galegos que por aquelas terras de ultramar residían.
Unha vez regresado a Galicia tocou 15 anos coa Banda de Música de Vilatuxe e colaborou con moitas máis: Agolada, Monterroso, Merza, Ponteledesma, Muimenta, etc.
Nos últimos anos acompañou co órgano ao Coro Parroquial de Cerdedo.
Julio faleceu o mércores 5 de xullo de 2023.
Estas son tres das boquillas que se conservan a día de hoxe deste músico. Seguramente, algunha delas sexa das que se poden ver nalgunha das fotografías antigas, acompañándoo en actuacións, ensaios ou momentos cotiáns da súa vida musical.
En canto ás gaitas, na primeira fotografía podemos observar unha das gaitas de Julio que aínda se conserva de maneira completa. Segundo comenta o propio Julio, o fol de goma negra foi un agasallo dun dos irmáns Cachafeiro, igual que o soprete. A gaita está afinada aproximadamente en Si bemol e foi feita polo artesán Poceiro de Pontevedra.
Nesta segunda fotografía podemos ver outro dos foles de Julio. Nesta ocasión, o fol é de goma, cuberto por un veludo vermello, e conserva as súas buxas, ademais dun soprete completamente envolto en cinta illante, un detalle que tamén fala do uso e da adaptación persoal do instrumento ao longo do tempo.
Nesta imaxe podemos ver unha pequena colección de soportes para partituras ou liras, utilizadas habitualmente por músicos de bandas para suxeitar as partituras mentres tocan en desfiles ou actuacións en movemento. Estas pezas, feitas de metal e con deseños que varían lixeiramente, amosan o paso do tempo nos seus acabados gastados e parafusos marcados polo uso. Algunhas están pensadas para ir suxeitas directamente ao instrumento, mentres que outras, como a da pulseira negra, se colocan no brazo do músico, ofrecendo maior comodidade e mobilidade.
Nesta fotografía podemos ver a José Fírvida Cachafeiro, Maduro xunto a Julio Durán, José Barreiro ao tambor e José Durán, Cheché.
“Monso” Lavandeira e Julio Durán, integrantes da banda La Unión, posando cos instrumentos cambiados en Doade (Beariz)
Julio Durán Sieiro e Nicolás García Fortes.
Eduardo Troitiño Varela, Jaime Barros Gondariz, Julio Durán Sieiro, Ramón Ricoy Mosquera e Nicolás García Fortes.
Julio Durán e o coro parroquial de Cerdedo.
Julio Durán e o coro parroquial de Cerdedo.
Julio Durán e o coro parroquial de Cerdedo.
Julio Durán e o coro parroquial de Cerdedo.
As partituras que forman esta colección son testemuñas dunha carreira musical que transcendeu as fronteiras de Galicia, levando a Julio a vivir e traballar en lugares tan distantes como Venezuela e Brasil. Cada documento reflicte a evolución profesional de Julio, o seu inmenso talento e a súa capacidade para adaptarse a contextos musicais diversos. Desde as orquestras e cabarets de América Latina ata o coro parroquial da súa terra natal, a vida musical de Julio Durán foi unha mestura rica e variada de estilos e influencias.
Un dos aspectos máis destacados desta colección é a súa ampla variedade de instrumentos. Frautas, clarinetes e saxofóns son só algúns dos instrumentos para os que Julio escribiu partituras, evidenciando a súa versatilidade como músico. A súa habilidade para dominar diversos rexistros instrumentais foi fundamental para a súa participación en orquestras e proxectos musicais de carácter diverso. Moitas das partituras presentan transcricións manuscritas, onde Julio anotaba as harmonías empregando o cifrado americano, unha técnica que subliña tanto o seu dominio da teoría musical como a súa habilidade práctica.
Outro detalle notable desta colección é o uso innovador que Julio facía de diversos tipos de papel para plasmar as súas ideas musicais. Aínda que moitas partituras están escritas a lapis e algúns textos e anotacións resultan deteriorados polo paso do tempo, estas partituras seguen sendo unha xoia invaluable para investigadores e musicólogos. O desafío adicional de descifrar algúns dos textos engade unha capa extra de interese ao labor de conservación e estudo deste material.
Entre os documentos atopei tamén libretas nas que Julio facía exercicios de ritmo e harmonía. Estas libretas revelan o seu constante desexo de mellorar e perfeccionar as súas habilidades musicais, amosando non só a súa disciplina como músico, senón tamén o seu compromiso coa aprendizaxe continua. É probable que este material fose esencial durante os seus anos de actividade, tanto en bandas e orquestras como no seu traballo como profesor.
Un aspecto salientable do arquivo é o repertorio relixioso que se conserva. As partituras de música sacra evidencian o vínculo de Julio co coro parroquial de Cerdedo, onde exerceu como organista durante varios anos. Este material amosa a súa versatilidade como músico, capaz de moverse con fluidez entre o repertorio popular e o sacro, contribuíndo de maneira significativa á vida musical da súa comunidade.
En resumo, o conxunto de partituras e documentos musicais de Julio Durán Sieiro é fundamental para comprender a súa vida e obra. As súas transcricións a man, as anotacións en cifrado americano, o uso de papel improvisado e a mestura de repertorios populares e relixiosos destacan o enxeño e a dedicación dun músico excepcional. Este arquivo non só preserva o seu legado como intérprete e transcritor, senón que tamén honra a súa memoria como un dos grandes músicos de Cerdedo, cuxa influencia e inspiración aínda perduran.
Formou parte e apoio a diversas bandas e falecía este mércores aos 95 anos de idade
06 jul 2023
Desde moi temperá idade a música cativou a Julio Durán Sieiro, memoria viva da riqueza cultural non só da súa Cerdedo natal senón de toda Terra de Montes e doutros moitos recunchos onde achegou o seu granito de area en agrupacións musicais e bandas. Este mércores falecía aos 95 anos de idade despois dunha intensa vida e un legado que perdurará cando resoe as notas na súa terra. «Atopámonos mergullados nunha profunda tristura ao saber do facelemento dun ser querido, o músico Julio Durán. Foi un mestre apaixonado e xeneroso que compartiu coñecementos musicais comigo dunha forma inigualable», comentaba con pesar Rubén Troitiño, impulsor da recuperación da música tradicional en Terra de Montes. Destacaba o baleiro que deixa en a comunidade musical para remarcar que a súa dedicación e paixón polas tradicións continuará viva.
Julio Durán nacía o 3 de outubro de 1927 en Cerdedo, mostrando desde pequeno un interese pola música que lle levou a explorar e dominar diversos instrumentos. Tocaba o clarinete, o saxofón e a gaita, adquirindo uns profundos coñecementos e contando cunha memoria prodixiosa que lle convertía en testemuño vivo do patrimonio cultural de Terra de Montes. A súa contribución transcendeu os límites locais ao converterse nun alicerce fundamental para publicacións ao redor da música en Cerdedo, como o libro de Manuel Campos Toimil sobre as bandas, así como no proxecto de Rubén Troitiño ao redor das músicas destas terras. A carreira de Durán Sieiro abarcou continentes, xa que viviu a emigración, residindo durante anos en Venezuela. No país caribeño non só exerceu como músico senón que perfeccionou as súas habilidades estudando oboe e frauta no Conservatorio de Caracas. Tocou en prestixiosas orquestras, entre elas a Banda Marcial de Caracas, acompañando ademais coa súa saxofón a artistas en espectáculos de cabaré.
A morriña e o anhelo de regresar a Galicia levoulle a pechar a súa aventura musical no estranxeiro. Ao regreso a terras galegas dedicou o seu talento e a súa paixón a colaborar coas diferentes bandas de música, entre elas a lalinense de Vilatuxe, coa que traballou durante quince anos. Tamén brindou o seu apoio a outras formacións en Agolada, Monterroso, Merza, Ponteledesma ou Muimenta, entre outras localidades. Nos últimos anos Julio Durán continuou compartindo ese apego coa música ao acompañar ao Coro Parroquial de Cerdedo tocando o órgano. O seu legado musical farase eterno e a súa partida deixa un baleiro entre quen viviron con el ese sentimento, entre quen traballaron e accederon á súa sabedoría. Quen lle coñecen destacaban a súa xenerosidade tamén como mestre e a súa amabilidade, sempre disposto a dar un consello. Este xoves terá lugar o funeral e enterro ás 17.,00 horas na igrexa parroquial de Cerdedo. E Rubén Troitiño lanzaba unha mensaxe na súa memoria: «Convido a todos aqueles que foron tocados pola súa música a compartir xuntos a lembranza deste ser extraordinario. A túa música vivirá para sempre nos nos corazóns».